Kalendarz Cieszyński 2014

"Kalendarz Cieszyński 2014" to już trzydziesty numer rocznika, wydawanego od 1985 roku przez Macierz Ziemi Cieszyńskiej. Wydawnictwo to ma już ustaloną markę w regionalnym środowisku i bieżący tom jest jej potwierdzeniem.

Jako, że w 2014 roku mija setna rocznica wybuchu I wojny światowej, temu wydarzeniu poświęcono cztery teksty. Wojciech Grajewski w artykule U progu wielkiej wojny przenosi nas w gorące (dosłownie i metaforycznie) lato 1914 roku. Wykorzystując głównie źródła prasowe, przedstawia nastroje, towarzyszące ówczesnym mieszkańcom Śląska Cieszyńskiego. Nikt nie spodziewał się, że wojna z Serbią przerodzi się w światowy konflikt. Także żaden z żołnierzy nawet nie przypuszczał, że po zakończeniu walk, trwających cztery lata, nie będzie już "austriackiej ojczyzny, za którą wyruszyli walczyć". Z kolei Michał Kawulok (Z karabinem i paletą) opisuje wojenne losy Jana Wałacha, artysty z Istebnej. Powołany do armii austriackiej, na początku 1918 roku otrzymał on zlecenie na namalowanie Bitwy pod Gorlicami. Ukończyć obraz dane mu było dopiero w okresie międzywojennym.

Dawniejszych czasów dotyczy tekst Jerzego Polaka Grodziec - wioska Królów, w którym autor poddał drobiazgowej analizie księgę gruntową, gdzie odnotowano akta kupna-sprzedaży chłopskich gospodarstw w tej miejscowości z lat 1770-1850. Wartościowa zwłaszcza dla genealogów, którzy szukając przodków często nie uwzględniają tego rodzaju źródeł.

W części "Sylwetki" Wojciech Święs przypomniał postać Józefa Chociszewskiego, pisarza rodem z Wielkopolski, który w latach 1861-1862 pracował w redakcji "Gwiazdki Cieszyńskiej". Artykułów doczekały się też osoby niedawno zmarłe: Emanuel Pońc (1916-2012) (tekst Jana Króla pt. Pionier cieszyńskiego chłodnictwa) i major Tadeusz Krzystek (1919-2013) (tekst Grzegorza Kasztury pt. Najstarszy lotnik z góry Chełm).

Oprócz tego mamy m.in. tradycyjnie część wspomnieniową (w tym o Hildegardzie Wurcjan zwanej "Mościnką", właścicielce zamku w Kończycach Małych) oraz literacką (tam z kolei można znaleźć przedruk jednego z przedwojennych tekstów Gustawa Morcinka).

Kalendarz Cieszyński 2014, zredagowało kolegium pod przew. Mariusza Makowskiego,

Cieszyn: Macierz Ziemi Cieszyńskiej, 2013, 248 ss.